Θέμα 2 Στρες
2.1. Ορισμός: φυσιολογικό και μη φυσιολογικό στρες
- Το στρες είναι μια φυσιολογική ανθρώπινη αντίδραση. Στην πραγματικότητα, το ανθρώπινο σώμα είναι σχεδιασμένο να βιώνει το στρες και να αντιδρά σε αυτό. Όταν ένα άτομο βιώνει αλλαγές ή προκλήσεις (ή στρεσογόνους παράγοντες), αντιδρά σωματικά και ψυχικά.
- Αυτές οι αντιδράσεις στρες βοηθούν τους ανθρώπους να προσαρμοστούν σε νέες καταστάσεις. Επομένως, το στρες μπορεί να είναι θετικό, διατηρώντας μας σε εγρήγορση και έτοιμους να αποφύγουμε τον κίνδυνο. Για παράδειγμα, αν πρέπει να προετοιμάσετε ένα σημαντικό διαγώνισμα, το στρες μπορεί να σας βοηθήσει να συγκεντρωθείτε.
- Ωστόσο, όταν η αντίδρασή μας στο στρες είναι δυσανάλογη με το ερέθισμα/κατάσταση, όταν είμαστε εκτεθειμένοι σε στρεσογόνους παράγοντες για μεγάλο χρονικό διάστημα ή όταν δεν βρίσκουμε καμία ανακούφιση ή στιγμή χαλάρωσης, μπορεί να υπάρξει πρόβλημα.
2.2. Τύποι στρες: Οξύ, επεισοδιακό οξύ και χρόνιο στρες
Οξύ στρες
Συμβαίνει βραχυπρόθεσμα και συνήθως εξαφανίζεται γρήγορα π.χ., μια μέρα με μεγάλη εργασιακή πίεση με πολλά μαθήματα και διαδικτυακές συναντήσεις. Αυτός ο τύπος στρες βοηθάει το άτομο να διαχειρίζεται καλύτερα αυτές τις “επικίνδυνες” καταστάσεις. Επίσης, το οξύ στρες εμφανίζεται όταν κάνετε κάτι νέο ή συναρπαστικό.
Επεισοδιακό οξύ στρες
Εμφανίζεται όταν κάποιος έχει συχνές εξάρσεις οξέος στρες. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από αυτό το είδος στρες έχουν συχνά πάρα πολλή δουλειά, πάρα πολλές υποχρεώσεις και πάρα πολλά πράγματα να κάνουν, βιάζονται πάντα (αλλά πάντα αργούν) και η ζωή τους είναι ακατάστατη και χαοτική.
Χρόνιο στρες
Εμφανίζεται όταν ένα άτομο βρίσκεται σε μια στρεσογόνο κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως σε μια δυσλειτουργική οικογένεια,σε ενδοοικογενειακή βία, σε φτώχεια ή σε κακό εργασιακό περιβάλλον. Αυτό το άγχος εμφανίζεται επειδή το άτομο δεν μπορεί να βρει διέξοδο από μια δυσάρεστη κατάσταση.
2.3. Στρες στο χώρο εργασίας: επαγγελματική εξουθένωση
- Η επαγγελματική εξουθένωση ορίζεται ως σωματική, συναισθηματική ή πνευματική εξάντληση, η οποία συνοδεύεται από μειωμένα κίνητρα, μειωμένη απόδοση και αρνητική στάση απέναντι στον εαυτό μας και τους άλλους (APA dictionary of psychology).
- Η επαγγελματική εξουθένωση είναι διαφορετική για το κάθε άτομο και μας επηρεάζει σωματικά, διανοητικά και συναισθηματικά.
- Αυτό το σύνδρομο εμφανίζεται συνήθως στα λεγόμενα “επαγγέλματα παροχής υπηρεσιών”, τα οποία είναι οι επαγγελματίες που φροντίζουν ή παρέχουν κάποιο άλλο είδος υπηρεσίας σε ένα άλλο άτομο, όπως οι επαγγελματίες υγείας ή οι εκπαιδευτικοί.
→ Μπορεί να αναγνωρίσετε την επαγγελματική εξουθένωση όταν αυτή έχει αρχίσει να κυριαρχεί. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να δίνετε προσοχή και να αντιδράτε στα πρώιμα συμπτώματα.
Κύρια συμπτώματα
- Αίσθημα εξάντλησης
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Χαμηλή αίσθηση αυτοπραγμάτωσης
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Πονοκέφαλοι
- Αϋπνία
- Χαμηλή απόδοση
- Πλήξη
- Απουσία από την εργασία
- Ευερεθιστότητα
- Αίσθημα ανικανότητας και αποτυχίας
2.4. Πρώιμα και προειδοποιητικά σημάδια για την αναζήτηση βοήθειας
Αν παρατηρήσετε ότι τον τελευταίο καιρό αισθάνεστε πιο συχνά και πιο έντονα τα ακόλουθα συμπτώματα:
Σωματικά συμπτώματα
- Ξηροστομία
- Αυξημένος καρδιακός ρυθμός
- Στομαχικές διαταραχές
- Συχνουρία
- Ιδρωμένες παλάμες
- Πόνος στην πλάτη
- Μυϊκή ένταση
- Ζάλη
- Αναπνευστικά προβλήματα
Ψυχικά συμπτώματα
- Ένταση
- Ευερεθιστότητα
- Προβλήματα συγκέντρωσης
- Υπερβολική κούραση
- Προβλήματα ύπνου
- Ανησυχία
- Θλίψη
Χρησιμοποιήστε κάποια στρατηγική για να το αντιμετωπίσετε ή επικοινωνήστε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας (ψυχολόγο ή/και ψυχίατρο) για να βρείτε μια λύση το συντομότερο δυνατό. Η ψυχική υγεία είναι το ίδιο σημαντική με την σωματική υγεία.