Θέμα 2 Ψευδείς ειδήσεις/ Παραπληροφόρηση/Κακοπληροφόρηση/Σκόπιμη παραπληροφόρηση
Οι ψευδείς ειδήσεις μπορεί να διαδίδονται ως:
- Γραπτό κείμενο
- Κείμενο που υποστηρίζεται από εικόνα – αυτό το είδος είναι συνήθως το ισχυρότερο
- «Clickbating»: μαζί με το κείμενο της ψευδούς είδησης κοινοποιείται ένας σύνδεσμος προς άλλη ιστοσελίδα με σκοπό να υπάρξει όφελος από τα αυξημένα κλικ και την αλληλεπίδραση
Για να είναι μια ψευδής είδηση αποτελεσματική, δεν χρειάζεται να πείθει τους πάντες. Αρκεί να δημιουργεί ένα ορισμένο επίπεδο σύγχυσης, ώστε να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη απέναντι στις επίσημες πηγές πληροφόρησης.
Γιατί οι ψευδείς ειδήσεις είναι αποτελεσματικές στο να παραπλανούν
- Οι ψευδείς ειδήσεις επισημαίνουν τη λεπτή διαφορά μεταξύ του τι είναι αληθινό και του τι είναι πιθανό.
- Στις κοινωνίες μας γινόμαστε μάρτυρες μιας συνεχούς ροής πληροφοριών: αυτός είναι ένας παράγοντας που μειώνει το επίπεδο της προσοχής μας.
- Η φύση των σύγχρονων μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει σχεδιαστεί για να προσφέρει στους ανθρώπους αυτό που θέλουν να διαβάσουν, με βάση τις αποδεδειγμένες προτιμήσεις τους (ο «αντίλαλος»).
Ψευδείς ειδήσεις
Ο όρος αυτός σημαίνει κυριολεκτικά «κατασκευασμένες» ειδήσεις: πρόκειται για ψευδείς πληροφορίες που εμφανίζονται ως ειδήσεις, αλλά έχουν δημιουργηθεί σκόπιμα με σκοπό να παραπλανήσουν τους αναγνώστες τους.
Παραπληροφόρηση
Σημαίνει ψευδή ή ανακριβή πληροφόρηση.
Σκόπιμη παραπληροφόρηση
«Σκόπιμη παραπληροφόρηση» (δηλαδή όταν ο συντάκτης/πομπός έχει την πρόθεση να δημιουργήσει και να μοιραστεί ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες).
Κακοπληροφόρηση
Η πιο επικίνδυνη από όλες: πρόκειται για πληροφορίες που βασίζονται στην πραγματικότητα, αλλά χρησιμοποιούνται για να προκαλέσουν βλάβη σε άτομο, οργανισμό ή χώρα.
- Τα τηλέφωνα των μαθητών αποτελούν συχνά στόχο για αποστολή ψευδών ειδήσεων (Schultz, 2019), επομένως είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικοί να ενθαρρύνουν τους μαθητές τους να είναι επιφυλακτικοί και να στέκονται κριτικά απέναντι σε κάθε είδηση που συναντούν στο διαδίκτυο.
- Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, διαδόθηκαν ευρέως ψευδείς ειδήσεις και εσφαλμένη παραπληροφόρηση διασπείροντας μεγαλύτερο χάος, φόβο και πανικό από ό,τι είχε ήδη προκαλέσει η πανδημία.
- Γι’ αυτόν τον λόγο, Οργανώσεις όπως ο ΠΟΥ συμβούλευσαν τους ανθρώπους να μην διαβάζουν τις ειδήσεις.
