Θέμα 3 Κατάθλιψη
3.1. Ορισμός και συμπτώματα: από το φυσιολογικό στο παθολογικό
- Τα συμπτώματα της κατάθλιψης (όπως και πολλών άλλων ψυχικών διαταραχών) είναι φυσιολογικά.
- Οι περισσότεροι από εμάς αισθανόμαστε θλιμμένοι, μελαγχολικοί, δυστυχισμένοι, απελπισμένοι ή πεσμένοι μερικές φορές για μικρά χρονικά διαστήματα.
- Ωστόσο, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν παθολογικά αν η ένταση είναι μεγάλη και αν διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκαλώντας παρεμβολές στη ζωή του ατόμου
Η κατάθλιψη (σύμφωνα με το DSM-5) εμφανίζεται όταν το άτομο έχει 5 ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα για τουλάχιστον 2 συνεχόμενες εβδομάδες:
- Καταθλιπτική διάθεση για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας
- Σημαντική μείωση του ενδιαφέροντος και της απόλαυσης όλων των δραστηριοτήτων
- Απώλεια ή αύξηση βάρους
- Αϋπνία ή πολλές ώρες ύπνο
- Ψυχοκινητική διέγερση ή καθυστέρηση
- Κόπωση/ έλλειψη ενέργειας
- Αισθήματα ότι δεν αξίζει ή υπερβολική ενοχή
- Μειωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων
3.2. Αρνητικές αυτόματες σκέψεις (ΝΑΤ)
- Τα NAT είναι αλυσίδες σκέψεων αποδοκιμασίας προς τον εαυτό που εμφανίζονται παράλληλα με την καθημερινή σκέψη, δηλαδή είναι ακούσιες και συγκεκριμένες σκέψεις που εμφανίζονται όταν σκεφτόμαστε κάτι. Οι σκέψεις αυτές προσελκύουν την προσοχή του ατόμου (και του αποσπούν την προσοχή) και η εμφάνισή τους προκαλεί αύξηση της συναισθηματικής δυσφορίας.
- Τέτοιες σκέψεις είναι χαρακτηριστικές της κατάθλιψης: όσο πιο σοβαρή είναι η κατάθλιψη, τόσο πιο συχνά και τόσο πιο συνειδητά θα απασχολούν το άτομο αυτές οι αρνητικές αυτόματες σκέψεις (αν και τόσο περισσότερο το άτομο θα τις συνειδητοποιεί).
- Παραδείγματα NAT: “Δεν θα είμαι ικανός να εκτελέσω σωστά το μάθημα”, “Δεν είμαι καλός δάσκαλος”, “Οι μαθητές δεν με συμπαθούν”, “Οι συνάδελφοί μου πιστεύουν ότι δεν είμαι πολύτιμος ούτε έξυπνος”. à Εάν αυτές οι σκέψεις δεν αμφισβητούνται και τις πιστεύουμε από τη στιγμή που εμφανίζονται, μπορεί να είναι ένδειξη προβλήματος.
3.3. Πρώιμα και προειδοποιητικά σημάδια για την αναζήτηση βοήθειας
Αν παρατηρήσετε ότι τον τελευταίο καιρό αισθάνεστε πιο συχνά και πιο έντονα τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Παθολογική θλίψη
- Απώλεια ενδιαφέροντος
- Ανηδονία
- Μείωση της ζωντάνιας που περιορίζει το επίπεδο δραστηριότητας
- Υπερβολική κόπωση ακόμη και μετά από μικρές προσπάθειες.
- Αισθήματα ενοχής ή ανικανότητας
- Ευερεθιστότητα
- Απαισιοδοξία για το μέλλον
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
- Απώλεια εμπιστοσύνης στον εαυτό μας ή στους άλλους
- Προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης
- Διαταραχές του ύπνου
- Μειωμένη όρεξη και λίμπιντο
Xρησιμοποιήστε κάποια στρατηγική για να το αντιμετωπίσετε ή επικοινωνήστε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας (ψυχολόγο ή/και ψυχίατρο) για να βρείτε μια λύση το συντομότερο δυνατό. Η ψυχική υγεία είναι το ίδιο σημαντική με την σωματική υγεία.