Θέμα 5 Φοβίες
5.1. Ορισμός φόβου και συμπτώματα
Ο φόβος είναι το συναίσθημα και η επακόλουθη αντίδραση στον άμεσο κίνδυνο. Αυτός ο κίνδυνος μπορεί να είναι πραγματικός ή φανταστικός. Για παράδειγμα, ο κίνδυνος μόλυνσης ή θανάτου.
Κύρια συμπτώματα φόβου
- Αίσθηση ότι υπάρχει επικείμενος κίνδυνος ή καταστροφή
- Αίσθημα ταραχής, ευερεθιστότητας, ανησυχίας ή τρόμου
- Αίσθημα έντασης ή η εμφάνιση έντασης
- Ανησυχία για “απώλεια του ελέγχου«
- Αίσθηση ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί
- Αίσθημα ρίγους ή τρόμου
- Δυσκολία στον ύπνο ή στην ξεκούραση
- Το μπλοκάρισμα ή η διακοπή δραστηριοτήτων
- Ο φόβος είναι ένα πολύ χρήσιμο συναίσθημα για τη διέξοδο ή την πρόληψη του κινδύνου, αλλά είναι επίσης και ένας φραγμός που μπορεί να εμποδίσει την απόλαυση ενός ατόμου και, αν είναι υπερβολικός, μπορεί να εμποδίσει την λειτουργικότητά μας
Όπως το άγχος και το στρες, έτσι και οι φόβοι μπορεί να είναι φυσιολογικοί ή παθολογικοί.
- Οι φυσιολογικοί φόβοι είναι εκείνοι που εμφανίζονται μπροστά σε επικίνδυνα ερεθίσματα, είναι σύντομης διάρκειας και δεν παρεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή.
- Οι παθολογικοί φόβοι είναι εκείνοι που ενεργοποιούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχει κίνδυνος και μπορούν να διαρκέσουν επ’ αόριστον. Η έλλειψη φόβου μπορεί επίσης να οδηγήσει σε βλάβη του ατόμου και της κοινωνίας, επειδή οι κίνδυνοι μπορούν να αγνοηθούν (π.χ. αγνόηση των κυβερνητικών μέτρων για να σταματήσει η εξάπλωση ενός ιού).
5.2. Διαφορά μεταξύ υποχονδρίας και νοσοφοβίας
- Η υποχονδρία είναι μια διαταραχή κατά την οποία το άτομο πιστεύει ακράδαντα ότι είναι θύμα μιας σοβαρής ασθένειας που δεν διαγιγνώσκεται. Το άτομο μπορεί να παρουσιάζει ή όχι σωματικά συμπτώματα βάσει των οποίων κατασκευάζει την πεποίθησή του ότι είναι άρρωστο και βρίσκεται σε μια επίμονη κατάσταση ανησυχίας και ελέγχου, υιοθετώντας συμπεριφορές αποφυγής (Belloch et al., 2020).
- Η νοσοφοβία αποτελεί έναν επαναλαμβανόμενο και επίμονο φόβο του ατόμου ότι θα κολλήσει μια συγκεκριμένη ασθένεια. Δεν είναι ο γενικευμένος φόβος που θα εμφανιζόταν στην υποχονδρία, αλλά το άτομο φοβάται κάτι συγκεκριμένο. Για παράδειγμα, η εμφάνιση μιας επιδημίας του Covid-19 προκαλεί την αύξηση αυτού του τύπου φοβίας, η οποία προσανατολίζεται προς τη συγκεκριμένη ασθένεια.
Επομένως, η υποχονδρία χαρακτηρίζεται από μια συνεχή εστίαση στο σώμα και τα σημάδια του, παρερμηνεύοντας τα και εξηγώντας ότι κάποιος πάσχει από μια ασθένεια που κανείς δεν μπορεί να διαγνώσει, ενώ η νοσοφοβία είναι ο φόβος να αρρωστήσει κανείς από μια συγκεκριμένη ασθένεια. Το άτομο δεν πιστεύει ότι είναι ήδη άρρωστο, όπως συμβαίνει με την υποχονδρία, αλλά δεν θέλει να αρρωστήσει και ζει με αυτή την ανησυχία.
5.3. Πρώιμα και προειδοποιητικά σημάδια που οδηγούν στην αναζήτηση βοήθειας
Αν παρατηρήσετε ότι τον τελευταίο καιρό αισθάνεστε πιο συχνά και πιο έντονα τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Σε φυσικό επίπεδο: ταχυκαρδία, εφίδρωση, πονοκέφαλοι.
- Σε γνωστικό επίπεδο: εμμονικές και επαναλαμβανόμενες σκέψεις σχετικά με το φόβο, συνεχής ανησυχία.
- Σε επίπεδο συμπεριφοράς: αποφυγή διαφόρων καταστάσεων για την αντιμετώπιση του φόβου, π.χ. αυτό που μπορεί κάποτε να ήταν φόβος ασθένειας λόγω σωματικής επαφής μπορεί να καταλήξει να μας κάνει να μην αγγίζουμε κανέναν.
Χρησιμοποιήστε κάποια στρατηγική για να το αντιμετωπίσετε ή επικοινωνήστε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας (ψυχολόγο ή/και ψυχίατρο) για να βρείτε μια λύση το συντομότερο δυνατό. Η ψυχική υγεία είναι το ίδιο σημαντική με την σωματική υγεία.